Γερμανία: Όχι στις αποζημιώσεις στην Ελλάδα

Αρνητική είναι η απάντηση της γερμανικής κυβέρνησης στη ρηματική διακοίνωση που είχε κοινοποιήσει το υπουργείο Εξωτερικών τον Ιούνιο, σχετικά με την καταβολή από την Γερμανία των πολεμικών επανορθώσεων και αποζημιώσεων.

Με τη ρηματική διακοίνωσή της, η οποία επιδόθηκε στις 4 Ιουνίου 2019, η ελληνική κυβέρνηση καλούσε την γερμανική σε διαπραγματεύσεις, για την έμπρακτη ικανοποίηση των συγκεκριμένων αξιώσεων. Σύμφωνα με τηλεγράφημα του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων (dpa), το Βερολίνο δεν επιθυμεί να διαπραγματευτεί με την Ελλάδα για τις ζημίες που προκάλεσε η Γερμανία στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους. Το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών επέδωσε διπλωματική διακοίνωση στον πρέσβη της Ελλάδας στο Βερολίνο, Θεόδωρο Δασκαρόλη, με την οποία απορρίπτει επισήμως το αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης.

«Η νομική άποψη της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης για το ζήτημα αυτό παραμένει αμετάβλητη: το θέμα των επανορθώσεων έχει οριστικά ρυθμιστεί. Ως προς αυτό δεν έχει αλλάξει τίποτε», δήλωσε εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών στο dpa. 

Η στεγνή απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών ήταν σχεδόν αναμενόμενη. Έκπληξη θα αποτελούσε αν η γερμανική κυβέρνηση έπαιρνε θέση στις επιμέρους ελληνικές αξιώσεις που αναφέρονται στη ρηματική διακοίνωση. Η Αθήνα ζητούσε από το Βερολίνο οι δύο χώρες να προσέλθουν σε διαπραγματεύσεις για την επίλυση του ζητήματος των αξιώσεων της Ελλάδας από τη Γερμανία: καταβολή πολεμικών επανορθώσεων και αποζημιώσεων από τον Α' και τον B' Παγκόσμιο Πόλεμο, αποπληρωμή του Κατοχικού Δανείου και επιστροφή πολιτιστικών αγαθών.

Το γερμανικό τηλεγράφημα αναφέρει μεταξύ άλλων ότι για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση το ζήτημα έχει νομικά και πολιτικά διευθετηθεί με την Συνθήκη «2+4», σχετικά με τις συνέπειες σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής της γερμανικής ενοποίησης του 1990. Ωστόσο, σημειώνει το dpa, στη συνθήκη μεταξύ της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας και των τεσσάρων πρώην δυνάμεων κατοχής, ΗΠΑ, Σοβιετικής Ένωσης, Γαλλίας και Μεγάλης Βρετανίας, οι επανορθώσεις δεν αναφέρονται ρητά, ενώ πολλά κράτη, στα οποία επιτέθηκε και τα οποία κατέλαβε η ναζιστική Γερμανία, όπως η Ελλάδα και η Πολωνία, δεν συμμετείχαν στις διαπραγματεύσεις για τη σύναψη της Συνθήκης.

Με την εξ αρχής θέση ότι το όλο θέμα έχει κλείσει το Βερολίνο σαφώς προσπαθεί για μια ακόμη φορά να καλλιεργήσει την εντύπωση ότι η γερμανική στάση είναι χαραγμένη στην πέτρα. Κατά αυτό τον τρόπο στοχεύει να αποθαρρύνει τη νέα ελληνική πρωτοβουλία που ξεκίνησε το καλοκαίρι με την επίδοση της ρηματικής διακοίνωσης από την κυβέρνηση του Σύριζα και συνεχίστηκε κατόπιν από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Ενδεικτικές για τον υπερκομματικό χαρακτήρα των ελληνικών αξιώσεων έναντι της Γερμανίας ήταν οι δημόσιες δηλώσεις, τόσο του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια, κατά τις επισκέψεις τους στο Βερολίνο, με τις οποίες τόνιζαν ότι τα ελληνικά αιτήματα για αποζημιώσεις εξακολουθούν να βρίσκονται στην ατζέντα των διμερών σχέσεων.

Η θέση της Αθήνας δεν είναι καθόλου τόσο αδύναμη όσο φαίνεται. Μόλις τον Ιούλιο η επιστημονική υπηρεσία της γερμανικής βουλής καταλήγει σε γνωμάτευσή της στο συμπέρασμα ότι με βάση το διεθνές δίκαιο δεν μπορεί να τεκμηριωθεί ότι τα ελληνικά αιτήματα έχουν παραγραφεί – ούτε στο θέμα των επανορθώσεων και ούτε στο θέμα του κατοχικού δανείου. Προκειμένου να υπάρξει «νομική διαφάνεια» η υπηρεσία είχε προτείνει Γερμανία και Ελλάδα να προφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Βέβαια αυτό το βήμα θα προϋπόθετε τη σύμφωνη γνώμη του Βερολίνου. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι αυτό πρόκειται να συμβεί.

Ένα θέμα όμως θα μπορούσε σχετικά γρήγορα να επιλυθεί είναι η επιστροφή ελληνικών πολιτιστικών αγαθών (αρχαιότητες, εκκλησιαστικά κειμήλια, βυζαντινά χειρόγραφα κ.τ.λ.) που μεταφέρθηκαν στο διάστημα της Κατοχής παράνομα στη Γερμανία. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση της Deutsche Welle στις 5 Ιουνίου για αυτό το ελληνικό αίτημα η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος Μαρτίνα Φιτς άφησε να εννοηθεί ότι το Βερολίνο είναι έτοιμο για διάλογο προκειμένου να επιστρέψουν τα πολιτιστικά αγαθά στην Ελλάδα. Όπως δήλωσε, η γερμανική κυβέρνηση επιθυμεί να δράσει με γνώμονα την «καλή κοινή συνεννόηση.» Εναπόκειται τώρα στην Αθήνα να αναλάβει την πρωτοβουλία.