Μουσείο Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή

 Ερατοσθένους 13, Αθήνα. Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή 10.00- 18.00, Παρασκευή 10.00-22.00. Δευτέρα κλειστά.

Μετά από πολύχρονη περιπέτεια και δεκάδες προσπάθειες το όνειρο του Βασίλη και της Ελίζας Γουλανδρή έγινε πραγματικότητα και το νέο Μουσείο Γουλανδρή θα ανοίξει τις πύλες του στις 2 Οκτωβρίου. Έργα τέχνης του 19ου και του 20ου αιώνα που κόβουν την ανάσα από την συλλογή των δύο φιλότεχνων δίνουν μια σπάνια ευκαιρία στους Αθηναίους και αναβαθμίζουν τον μουσειακό χάρτη της πόλης. Το επιβλητικό κτήριο της οδού Ερατοσθένους στεγάζει τη συλλογή έργων τέχνης του Ιδρύματος, ενώ μελλοντικά θα φιλοξενεί και περιοδικές εκθέσεις Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών. Το μουσείο, το οποίο έχει συνολική επιφάνεια 7.250 τ.μ. και εκτείνεται σε 11 ορόφους είναι κάτι παραπάνω από εκθεσιακός χώρος. Λειτουργούν επίσης ένα πωλητήριο και ένα Café – Εστιατόριο, βιβλιοθήκη τέχνης, παιδικό εργαστήριο, καθώς κι ένα σύγχρονων προδιαγραφών αμφιθέατρο, 190 θέσεων. Tο Ίδρυμα, εκτός από τις ξεναγήσεις στη συλλογή του, παρέχει προβολές σύντομων ντοκιμαντέρ τέχνης αναφορικά με την ιστορία επιμέρους έργων της συλλογής. Τα ντοκιμαντέρ αποτελούν παραγωγή του Ιδρύματος και οι προβολές είναι διαθέσιμες χωρίς επιπλέον κόστος, με την αγορά εισιτηρίου εισόδου.

Με την έναρξη του μουσείου εγκαινιάζεται και ο μηνιαίος προγραμματισμός των εκδηλώσεών του. Μουσικές συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, συζητήσεις καθώς και εκπαιδευτικά εργαστήρια με μία σειρά πρωτότυπων εκδηλώσεων που εντάσσονται αρμονικά στον μουσειακό χώρο. Ειδικότερα, κάθε Σαββατοκύριακο, τα εκπαιδευτικά προγράμματα θα καλωσορίζουν παιδιά, εφήβους και ενήλικες, προσφέροντας τη δυνατότητα συμμετοχής σε δημιουργικά εργαστήρια. Πάντα με αφετηρία τις τέχνες και στόχο την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων. Το πωλητήριο του μουσείου βρίσκεται στο ισόγειο, δίπλα στον χώρο υποδοχής και διαθέτει μία ευρεία γκάμα πρωτότυπων και αποκλειστικά custom-made προϊόντων. Χρηστικά αντικείμενα, αλλά και αντικείμενα τέχνης, σχεδιασμένα από Έλληνες δημιουργούς και εμπνευσμένα από τα εκθέματα. Τη λειτουργία της ξεκινάει και η Βιβλιοθήκη του μουσείου, με 6.000 τόμους με θέματα από το ευρύ φάσμα των τεχνών. Ο κατάλογος της Βιβλιοθήκης συμπεριλαμβάνει μεταξύ άλλων μονογραφίες, καταλόγους εκθέσεων και περιοδικά τέχνης. Όλα είναι διαθέσιμα στο κοινό για ανάγνωση στον χώρο του αναγνωστηρίου.

Όταν περπατάς μπροστά από τις προθήκες των τεσσάρων εκθεσιακών ορόφων είναι σαν να ξεφυλλίζεις κάποιο βαρύ βιβλίο ιστορίας της τέχνης με τις πιο σημαντικές καλλιτεχνικές υπογραφές των τελευταίων αιώνων, μόνο που τα έργα δεν είναι σε σελίδες αλλά μπροστά σου, μπορείς να τα πλησιάσεις, να δεις την κάθε λεπτομέρεια. Το πράο βλέμμα του Ελ Γκρέκο, η νεκρή φύση του Βαν Γκογκ, μια αυτοπροσωπογραφία του Σεζάν, η γεωμετρική ακρίβεια του Μπρακ και η γραμμή του Λωτρέκ, ένα έργο από την πρώιμη περίοδο του Πικάσο, η πολύχρωμη αρμονία του Καντίνσκι και οι μηχανές του Φερνάν Λεζέ, η περιβόητη γλυπτική «Αιώνια Άνοιξη» του Ροντέν και μια μπρούτζινη μπαλαρίνα του Ντεγκά, μικρά αριστουργήματα από τον Ντε Κίρικο και τον Πόλοκ –του οποίου τα έργα είναι εξαιρετικά σπάνια, καθώς απεβίωσε νωρίς–, πρόσωπα του Κλέε, αρκετά έργα του Σεζάν (ήταν το πρώτο όνομα που αγόρασε το ζεύγος), σχέδια του Μπαλτίς καθώς και πίνακες του Γκογιέν, του Μιρό, του Πωλ Γκωγκέν – όλα σε λίγα μέτρα απόσταση, σαν ένα ονειρικό μπουκέτο κάλλους που διαστέλλει τις κόρες των ματιών. «Εκθέτουμε τα εμβληματικά έργα, πάνω στα οποία δομείται η αίγλη αυτού του χώρου», συνεχίζει ο διευθυντής, «έργα που μπορούν να ανοίξουν δρόμος προς τα μεγάλα πρωτοποριακά κινήματα που άρχισαν από τα μέσα της δεκαετίας του 19ου αιώνα – αυτό που ο Σαρλ Μπωντλαίρ αποκάλεσε “modernité” για να δώσει έμφαση στις μεγάλες ανατροπές και ανακατατάξεις που γίνονταν στην τέχνη». 

Παίρνοντας αφορμή από τα αριστουργήματα της συλλογής, μπορείς να μιλήσεις για διαφορετικές φιλοσοφίες και θεωρίες, διαφορετικά βλέμματα πάνω στην τέχνη. Με τον «Καθεδρικό ναό της Ρουέν» του Μονέ, για παράδειγμα, ανοίγεις το κεφάλαιο ιμπρεσιονισμός, όπου κύριο μέλημα ήταν ο τρόπος επιρροής του φωτός πάνω στο αντικείμενο. Ο Γάλλος ζωγράφος, το χειμώνα του ’92, είχε νοικιάσει ένα δωμάτιο απέναντι από την περίφημη εκκλησία και έστησε μια σειρά από καβαλέτα· ανά μία ώρα σχεδίαζε τον επόμενο πίνακα, προκειμένου να δει τις διαφορές στις αποχρώσεις. Στο Μουσείο Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή εκτίθεται η ροζ απόχρωση, που ανταποκρίνεται σε πρωινή ώρα. Άλλο παράδειγμα είναι ο αποστεωμένος άνθρωπος-γλυπτό του Τζιακομέτι, «Ο άνθρωπος που βαδίζει»: άμεσα συνδεδεμένος με τον Ζαν Πωλ Σαρτρ, ο Ελβετός γλύπτης φέρνει τον άνθρωπο κοντά στην καταστροφή για να επιστρέψει στις ρίζες του, προτάσσοντας τα ερωτήματα του υπαρξισμού. Ή η ελαιογραφία «Η Ακρίδα» του Χουάν Μιρό, όπου φυσικά δεν υπάρχει ακρίδα στο έργο και μπαίνουν οι αρχές του υπερρεαλισμού.

Ταυτόχρονα, εκτίθεται το πιο άξιο δυναμικό της ελληνικής καλλιτεχνικής παραγωγής: Γιάννης Γαΐτης, Γιώργος Μπουζιάνης, Δημήτρης Μυταράς, Αλέκος Φασιανός, Γιάννης Μόραλης, Παναγιώτης Τέτσης, Κωνσταντίνος Παρθένης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Γιάννης Τσαρούχης, Γιώργος Ζογγολόπουλος αλλά και από πιο σύγχρονους Παύλος Σάμιος, Σοφία Βάρη, Μιχάλης Τόμπρος, Γιώργος Ρόρρης, Σωτήρης Σόρογγας και Κώστας Τσόκλης, μεταξύ άλλων. Στην ενότητα των νεότερων Ελλήνων υπάρχει η μεγαλύτερη ποικιλία του ιδρύματος, οπότε ανά έτος τα έργα θα αλλάζουν δίνοντας τη θέση τους σε άλλα αντίστοιχα.

Στα εκθεσιακά επίπεδα υπάρχουν, επίσης, δύο ξεχωριστά δωμάτια: το ένα περιλαμβάνει αποκλειστικά σχέδια σε χαρτί (από Ματίζ, Μπρακ και Πικάσο μέχρι δύο διπλά έργα του Μπαλτίς στη μέση), όπου ο εξαιρετικός φωτισμός κάνει τα έργα να λάμπουν στο σκοτάδι, καθώς και μια αίθουσα αφιερωμένη στη σημαντική συλλογή του ζεύγους από γαλλικά έπιπλα υπογεγραμμένα από τους διασημότερους ébénistes και αντικείμενα τέχνης, χρονολογούμενα από το 18ο αιώνα, καθώς και κινεζικά αντικείμενα τέχνης από νεφρίτη ή πορσελάνη.